در دنیای مواد شیمیایی، گرید به دسته‌بندی مواد بر اساس خلوص و کیفیت آنها اشاره دارد. در کارهای آزمایشگاهی و صنعتی، از گریدهای مختلف مواد شیمیایی برای کاربردهای خاص استفاده می‌شود. همچنین مواد شیمیایی آزمایشگاهی به دلیل کاربردهای مختلف و متعددی که دارند، در گریدهای متفاوتی عرضه می‌شوند. تفاوت گریدها در قیمت مواد شیمیایی بسیار تاثیرگزار است زیرا هر گرید نشان‌دهنده سطح خلوص و کیفیت ماده شیمیایی است و بر اساس نیازهای مختلف کاربران آن دسته بندی را انتخاب می کنند.

در این مقاله، به بررسی تفاوت گریدهای مواد شیمیایی در کار آزمایشگاه و دستگاه‌ها می‌پردازیم

پیشنهاد ویژه:آشنایی و خرید لیست مواد شیمیایی، برند رومیل

گریدهای مواد شیمیایی آزمایشگاهی

مواد شیمیایی آزمایشگاهی در گریدهای مختلفی تولید می‌شوند از جمله:

گرید آزمایشگاهی (Laboratory Grade)

معمولاً پایین‌تر از گریدهای دیگر است، اما برای اکثر آزمایش‌های عمومی کافی است. این گرید یکی از گریدهای رایج مواد شیمیایی است که برای استفاده در آزمایش‌های عمومی و آموزشی طراحی شده است. از گرید آزمایشگاهی در آزمایش‌های آموزشی , آزمایش‌های عمومی آزمایشگاهی , آماده‌سازی محلول‌ها , پژوهش‌های مقدماتی بیشتر استفاده می گردد.

گرید معرف (Reagent Grade)

این گرید برای انجام آزمایش‌های دقیق و پژوهشی به کار می‌رود و دارای خلوص بالایی است. اما گرید معرف (Reagent Grade)  به دلیل خلوص مناسب و قیمت مقرون به صرفه‌اش، برای بسیاری از آزمایش‌های عمومی و کاربردهای آزمایشگاهی ایده‌آل شناخته می شود از گرید معرف در آزمایش‌های عمومی شیمی , آموزش و تدریس , کنترل کیفیت اولیه و  پژوهش‌های آزمایشگاهی استفاده بیشتری می شود.

گرید تحلیلی (Analytical Grade or Reagent Grade)

استفاده از مواد شیمیایی با گرید تحلیلی در آزمایشگاه‌ها و صنایع مختلف به تضمین دقت و صحت و تکرارپذیری نتایج تحلیلی کمک می‌کند. این مواد برای تحلیل‌های کمی و کیفی کاملا ضروری و پر اهمیت هستند و از آنها در بسیاری از کاربردهای حساس علمی و صنعتی استفاده می‌شود. انتخاب صحیح گرید تحلیلی می‌تواند به جلوگیری از خطاهای تحلیلی و بهبود کیفیت تحقیقات و تولیدات کمک کند.

گرید USP (United States Pharmacopeia):

این گرید برای تولید داروها و فرآورده‌های دارویی استفاده می‌شود و باید مطابق با استانداردهای USP باشد و یکی از مهمترین گريدهای داروئی مهم و با خلوص بالا است که مطابق با استانداردهای فارماکوپه کشور آمریکا تهیه می‌شود. این گرید به‌ طور خاص برای استفاده در صنایع داروسازی طراحی شده است. گرید USP به دلیل استانداردهای بسیار دقیق و سختگیرانه‌ای که دارد، اطمینان از کیفیت، ایمنی و اثربخشی محصولات دارویی و بهداشتی را فراهم می‌کند.

گرید HPLC (High-Performance Liquid Chromatography Grade)

گرید HPLC در دستگاه‌های کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) استفاده می شود تا نتایج دقیق، تکرارپذیر و قابل اعتماد به دست آید. این گرید به کاهش خطاهای تحلیلی و افزایش حساسیت و دقت تجزیه و تحلیل‌ها کمک می‌کند. استفاده از گرید HPLC جهت تحلیل‌های دقیق , کنترل کیفیت , پژوهش‌های علمی , شناسایی و تعیین کمی ترکیبات کاربرهای فراوان دارد.

گرید غذایی (Food Grade)

این گرید برای استفاده در صنایع غذایی به کار می‌رود و باید مطابق با استانداردهای FDA باشد. از این گرید در مواردی استفاده می‌شود که تماس مستقیم مواد شیمیایی با مواد غذایی یا دارویی وجود داشته باشد، مانند تولید نوشیدنی‌ها یا داروها.

گرید  ACS (American Chemical Society)

این گرید برای تحقیقات علمی و آموزشی به کار می‌رود و از نظر خلوص به گرید معرف نزدیک است.

گرید Technical Grade:

این گرید برای مصارف عمومی در آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها به کار می‌رود و از نظر خلوص پایین‌تر از گریدهای دیگر است.

انتخاب گرید مناسب مواد شیمیایی برای دستگاه‌ها به عوامل مختلفی از جمله نوع دستگاه، فرآیند انجام شده و الزامات کیفی محصول نهایی بستگی دارد. در اینجا به برخی از گریدهای رایج مواد شیمیایی برای دستگاه‌ها و کاربرد آنها اشاره می‌کنیم:

گرید صنعتی (Industrial Grade):

این گرید برای مصارف صنعتی و در مقیاس بزرگ به کار می‌رود و از نظر خلوص پایین‌تر از گریدهای آزمایشگاهی است. از این گرید در مواردی استفاده می‌شود که دقت و کیفیت بالایی مد نظر نباشد، مانند خنک‌کاری دستگاه‌ها یا شستشوی قطعات.

نکاتی در انتخاب گرید مناسب مواد شیمیایی برای دستگاه

دستورالعمل‌های سازنده دستگاه

در بسیاری از موارد، سازنده دستگاه گرید مناسب مواد شیمیایی را در دفترچه راهنمای دستگاه ذکر می‌کند

نوع فرآیند

نوع فرآیندی که در دستگاه انجام می‌شود، بر انتخاب گرید مواد شیمیایی تاثیر می‌گذارد

الزامات کیفی

الزامات کیفی محصول نهایی باید در انتخاب گرید مواد شیمیایی مد نظر قرار گیرد

هزینه

گریدهای بالاتر مواد شیمیایی معمولاً گران‌تر هستند

گریدهای مواد شیمیایی برای دستگاه‌ها

برای دستگاه‌های آزمایشگاهی، استفاده از مواد شیمیایی با گرید مناسب بسیار مهم است تا نتایج دقیق و قابل اعتمادی به دست آید. مواد شیمیایی مورد استفاده در دستگاه‌ها نیز در گریدهای مختلف موجود هستند. انتخاب گرید مناسب برای هر دستگاه به عوامل مختلفی از جمله نوع دستگاه، فرآیند انجام شده و الزامات کیفی محصول نهایی بستگی دارد.

برخی از گریدهای رایج مواد شیمیایی برای دستگاه‌های آزمایشگاهی

گرید  HPLC (High-Performance Liquid Chromatography)

گرید مناسب برای حذف نویزهای زمینه و تضمین دقت نتایج ضروری است.

گرید GC  (Gas Chromatography)

حاوی حداقل ناخالصی‌های فرار برای جلوگیری از اختلال در نتایج.

گرید Spectroscopy (اسپکتروسکوپی)

شفافیت برای جلوگیری از تداخل در جذب یا انتشار نور.

گرید Analytical (تحلیلی)

مناسب برای کاربردهای عمومی و دقیق تحلیلی.

گرید LC-MS (Liquid Chromatography-Mass Spectrometry)

حاوی حداقل ناخالصی‌های یونی و آلی که می‌توانند بر نتایج MS تأثیر بگذارند.

گرید ICP-MS ) Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry)

حداقل ناخالصی‌های فلزی برای جلوگیری از تداخل در نتایج.

گرید Molecular Biology (زیست‌شناسی مولکولی)

عدم تداخل در واکنش‌های آنزیمی و تحلیل‌های ژنتیکی.

گرید Cell Culture (کشت سلولی)

تضمین خلوص و استریل بودن برای جلوگیری از آلودگی سلول‌ها.

گرید Reagent (واکنشی)

کیفیت بالا و خلوص برای اطمینان از نتایج قابل اعتماد

انتخاب گرید مناسب

انتخاب گرید مناسب مواد شیمیایی برای کار آزمایشگاه یا دستگاه، به عوامل مختلفی از جمله:

دقت آزمایش یا فرآیند: برای آزمایش‌های دقیق و حساس به مواد شیمیایی با خلوص بالا نیاز است.

استانداردهای مورد نیاز: در برخی موارد، مانند تولید دارو، باید از مواد شیمیایی با گرید خاص و مطابق با استانداردهای مشخص استفاده شود.

هزینه: مواد شیمیایی با گرید بالا معمولاً گران‌تر هستند.

بنابراین، انتخاب گرید مناسب، تعادل بین دقت، کیفیت و هزینه را به دست می‌دهد.

در پایان

گرید مواد شیمیایی، به سطح خلوص و کیفیت آن ماده اشاره دارد. مواد شیمیایی در گریدهای مختلف با توجه به کاربردشان تولید می‌شوند. همچنین انتخاب گرید مناسب مواد شیمیایی بستگی به نیاز و نوع کاربرد دارد. برای آزمایش‌های عمومی، گرید آزمایشگاهی کافی است، در حالی که برای کارهای تحلیلی دقیق و مار با دستگاههای کروماتوگرافی باید از گرید تحلیلی یا HPLC استفاده شود. گریدهای خاص مانند USP و غذایی برای صنایع داروسازی و غذایی الزامی هستند. انتخاب صحیح گرید به تضمین دقت، صحت و ایمنی در فرآیندهای علمی و صنعتی کمک می‌کند. در کار آزمایشگاه و دستگاه‌ها، از مواد شیمیایی با گرید های مختلفی استفاده می‌شود. به طور کلی، هر چه گرید یک ماده شیمیایی بالاتر باشد، خلوص آن بیشتر و ناخالصی آن کمتر است.